Hà Nội – Trong bối cảnh siết chặt quản lý thuế và thương mại điện tử từ ngày 1/7/2025, nhiều cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt qua mạng xã hội, có thể đối mặt với nguy cơ bị truy thu thuế và xử phạt hành chính nếu không thực hiện nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Gia tăng hoạt động kinh doanh “chui”

Không biển hiệu, không đăng ký, không hóa đơn – mô hình kinh doanh nhỏ lẻ đang phát triển mạnh mẽ trong thời đại mạng xã hội và nền kinh tế số. Từ bán đồ ăn online, livestream bán hàng, mở tiệm tại nhà… hàng loạt cá nhân đang “vô tình” vi phạm quy định pháp luật khi không đăng ký hộ kinh doanh.

Theo thống kê của Tổng cục Thuế, chỉ riêng quý II/2025, các địa phương đã phát hiện và xử lý hơn 6.000 trường hợp cá nhân kinh doanh không đăng ký, chủ yếu thông qua sàn thương mại điện tử và mạng xã hội.

“Hoạt động kinh doanh có dấu hiệu thường xuyên, có doanh thu rõ ràng nhưng không đăng ký, không nộp thuế là vi phạm pháp luật,” ông Nguyễn Duy Hưng – chuyên viên Vụ Quản lý thuế (Tổng cục Thuế) nhấn mạnh.

Pháp luật quy định như thế nào?

Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, cá nhân hoặc nhóm cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh tại một địa điểm cố định phải đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan có thẩm quyền. Việc không đăng ký đồng nghĩa với việc không đăng ký thuế, không kê khai doanh thu, và không nộp các khoản thuế bắt buộc.

Cụ thể, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm sẽ thuộc diện chịu thuế và phải kê khai theo quy định của Luật Quản lý thuế 2019.

Không đăng ký hộ kinh doanh – Có bị xử phạt?

Câu trả lời là CÓ.

Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 102/2021/NĐ-CP, cá nhân không thực hiện nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh và kê khai thuế có thể bị:

• Phạt tiền từ 2 – 5 triệu đồng đối với hành vi không đăng ký thuế;
• Truy thu toàn bộ khoản thuế trốn lậu tính từ thời điểm hoạt động;
• Tính lãi chậm nộp 0,03%/ngày trên số tiền thuế phải nộp;
• Trường hợp vi phạm nghiêm trọng, có thể bị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra theo quy định tại Điều 200 – Bộ luật Hình sự (trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự).

Kinh doanh nhỏ – có cần đăng ký hay không?

Theo các chuyên gia pháp lý, không phải tất cả cá nhân có hoạt động mua bán đều bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh. Tuy nhiên, việc phân biệt giữa “kinh doanh nhỏ lẻ tự phát” và “kinh doanh có tổ chức” là ranh giới mong manh, đặc biệt trong môi trường thương mại điện tử hiện nay.

“Bán vài chục đơn mỗi ngày qua Facebook, chạy quảng cáo, thuê người giao hàng… rõ ràng là một hoạt động kinh doanh có quy mô và doanh thu. Nếu không đăng ký, người kinh doanh sẽ tự đặt mình vào thế rủi ro pháp lý,” luật sư Trần Thị Ngọc Diệp (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích.

Thực tế xử phạt đã xảy ra

Trong một vụ việc gần đây tại TP.HCM, chị N.T.H. – chủ cửa hàng bán thức ăn online qua TikTok, bị Chi cục Thuế Tân Phú truy thu gần 28 triệu đồng tiền thuế và phạt hành chính sau khi bị phát hiện kinh doanh không đăng ký hộ từ năm 2023.

Trước đó, tài khoản ngân hàng cá nhân của chị H. có giao dịch mua bán liên tục, tổng doanh thu ước tính hơn 300 triệu đồng/năm – đủ điều kiện để cơ quan thuế áp dụng các biện pháp xử lý.

Ngành thuế tăng cường “bắt lỗi” cá nhân kinh doanh không khai báo

Từ 2025, ngành thuế áp dụng loạt biện pháp công nghệ để rà soát cá nhân kinh doanh:

• Phối hợp với ngân hàng để kiểm tra luồng tiền có nội dung “thanh toán đơn hàng”, “mua bán”.
• Kết nối dữ liệu từ các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, ví điện tử.
• Kết hợp với UBND phường, xã để rà soát thực tế hoạt động kinh doanh tại nhà.
• Kêu gọi người dân tố giác hành vi trốn thuế qua các kênh phản ánh.

Cá nhân cần làm gì để tránh bị xử phạt?

• Nếu đang có hoạt động kinh doanh thường xuyên, cá nhân cần đăng ký hộ kinh doanh tại UBND cấp quận/huyện.
• Kê khai thuế định kỳ theo thông báo của cơ quan thuế (thường theo quý).
• Sử dụng chữ ký số và phần mềm hỗ trợ khai thuế điện tử, đảm bảo kê khai đúng hạn.
• Không dùng tài khoản cá nhân để nhận toàn bộ giao dịch mua bán, tránh gây hiểu nhầm với thu nhập từ chuyển tiền dân sự.

Những trường hợp được miễn đăng ký hộ kinh doanh

Theo quy định hiện hành, cá nhân sau có thể không cần đăng ký hộ, nhưng vẫn phải kê khai thuế nếu có doanh thu vượt ngưỡng 100 triệu đồng/năm:

• Người cho thuê nhà, xe, tài sản (thuộc diện nộp thuế cho thuê tài sản).
• Cá nhân kinh doanh lưu động, bán rong không cố định địa điểm.
• Người kinh doanh theo mùa vụ, thời vụ ngắn hạn, không mang tính thường xuyên.

Tuy nhiên, cơ quan thuế có thể vẫn áp dụng biện pháp truy thu nếu xác định cá nhân cố tình lách luật, hoạt động liên tục với doanh thu đáng kể.

Kết luận

Việc cá nhân kinh doanh không đăng ký hộ không còn là “lỗ hổng” hợp pháp như trước. Từ ngày 1/7/2025, cơ quan chức năng đã có đủ công cụ, hành lang pháp lý và dữ liệu để quản lý sát sao các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt trên môi trường số. Cẩn trọng tuân thủ pháp luật là cách tốt nhất để mỗi người kinh doanh tự bảo vệ mình và góp phần xây dựng môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch.

Hãy để chúng tôi giúp bạn tạo ra một website không chỉ đẹp mà còn hiệu quả trong việc kết nối khách hàng và phát triển kinh doanh! ?

———————————————–

Liên hệ ngay: Công ty TNHH Công nghệ QCV Việt Nam

Website: https://webtrongoi.vn/

Email: hotro@webtrongoi.vn

Hotline: 1900.299.228 / zalo: 097.120.9898